کارکنان برنامه های راهنمایی و مشاوره ی مدرسه عبارتند از مشاور ، معلم ، مدیر ، روانشناسی ، مدد کار اجتماعی ، روان سنج ، مربی بهداشت ، مربی امور تربیتی و اعضای انجمن اولیا و مربیان . از آنجا که راهنمایی فعالیتی جمعی است ، برای کسب موفقیت در آن همکاری تمام کارکنان برنامه و نیز موسسات و نهادهای اجتماعی مربوطه ضروری است .

در این مقاله مسئولیت ها ونوع مشارکت هر یک از کارکنان برنامه ی راهنمایی بررسی می شود . مشخص ساختن مسئولیتها و وظایف کارکنان برنامه ی راهنمایی و مشاوره از تداخل و تکرار فعالیتها ونیز کم کاری جلوگیری میکند . اجرای برنامه ی راهنمایی را با موفقیت بیشتری همراه می سازد .

کارکنان مشاوره در مدارس باید با یکدیگر همکاری نزدیک ومتقابلی داشته باشند تا بتوانند دانش آموزان را در خودشناسی و حل مشکلات یاری دهند . این افراد مسئولیتهای مشترکی در جمع اوری اطلاعات موثق از منابع گوناگون درباره دانش آموزان ، استفاده از اطلاعات جمع وری شده ، به منظور کمک به حل مشکل ، و آشنایی با موسسات و نهادها و افراد کمک دهنده دارند.

مسئولیتهای مشاوران مدارس :

مسئولیت فنی و تخصصی اجرای برنامه ی راهمایی و مشاوره مدرسه بر عهده مشاور است . زیرا او در زمینه ی اجرای صحیح برنامه ، آموزش دیده است وتخصص دارد. مشاور مدرسه فعالیتهایی در زمینه های شناخت دانش آموزان ، راهنمایی و مشاوره فردی وگروهی با دانش آموزان و اولیای آنان وکارکنان مدرسه ، و ارجاع به موقع دانش آموزان نیازمند به مراکز ذیربط برای دریافت کمکهای ضروری انجام میدهد.

مسئولیت های مشاوران در مقاطع مختلف تحصیلی

مسئولیت فنی و تخصصی اجرای برنامه های راهنمایی و مشاوره مدرسه بر عهده ی مشاور است . زیرا او در زمینه ی اجرای صحیح برنامه ، آموزش دیده است و تخصص دارد . مشاور مدرسه فعالیت هایی در زمینه های شناخت دانش آموزان ، راهنمایی و مشاوره فردی و گروهی با دانش آموزان و اولیای آنان و کارکنان مدرسه ، و ارجاع به موقع دانش آوزان نیازمند به مراکز ذیر بط برای دریافت کمک های ضروری انجام میدهد .

مسئولیت های مشاور مدرسه در مقاطع متعدد تحصیلی متفاوت است . مشاور مدرسه در دوره ی ابتدایی بر پیشگیری از ناراحتی ها تاکید می ورزد . در دوره ی راهنمایی بیشتر بر خود شناسی دانش آموزان توجه میکند ، و در دوره ی دبیرستان درمان مشکلات و ناراحتی ها را مورد توجه قرار می دهد . مشاور مدرسه همچنین معلمان را در شناخت دانش آموزان کمک میکند.

مسئولیت های عمده مشاور مدرسه در مشاوره ، مشورت ، هماهنگی و ارجاع و پیگیری خلاصه می شود . مشاوره با دانش آموزان و اولیای آنان و کارکنان مدرسه از فعالیت های اساسی و اولیه ی مشاور مدرسه است .

مشاوران از طریق مشاهده فردی یا گروهی با دانش آموزان واولیای آنان ، پس از شناخت احساسات و افکار ونیازها و ارزشها ، دانش آموزان را در حل مشکلات عاطفی ، تصمیم گیری و مقابله با مسائل آینده یاری میدهد . مشاوران مدرسه برای موفقیت در انجام این مسئولیت باید از فنون و روشهای مشاوره آگاهی کافی داشته باشند .

مسئولیت های روان شناس مدرسه:

روان شناس مدرسه در زمینه های مشاوره و روان شناسی تربیتی و بالینی تخصص دارد و قسمت عمده ی وقت خود را با دانش آموزانی که مشکلات خاص یادگیری و رفتاری دارند سپری میکند و پس از تشخیص مشکلات ، به حل آنها مبادرت می ورزد . به طور کلی مسئولیت های روانشناس مدرسه شامل موارد ذیل است :

• تشخیص های تربیتی : اگر دانش آمزی پیشرفت تحصیلی مطلوبی نداشته باشد. نزد روان شناس مدرسه ارجاع داده می شود . روانشناس مدرسه با استفاده از ابزار و وسایل متعدد سنجش ، علل عدم پیشرفت تحصیلی را مشخص می سازد و سپس به رفع مشکلات اقدام میکند.
• بررسی مسائل شخصیتی: روان شناس از طریق کاربرد آزمونها متعدد شخصیتی و مصاحبه های تشخیصی و سایر شیوه های متداول مشکلات دانش آموزان را تشخیص میدهد و درمان میکند.
• توصیه های تربیتی :روانشناس مدرسه در طبقه بندی دانش آموزان ، تدریس و رفع مشکلات رفتاری دانش آموزان و کسانی که به کمک های خاص نیاز دارند همکاری میکند.

مسئولیت مددکار اجتماعی:

مددکار اجتماعی در پیشگیری از بزهکاری دانش آموزان و کشف علل مشکلات آنان نقش مهمی دارد. مدد کار اجتماعی در رفع مشکلات شخصی واجتماعی و مالی و تحصیلی دانش آموزان با سایر کارکنان همکاری میکند . مددکار اجتماعی مدرسه باید با منابع کمک جامعه و نحوه ی ارائه خدمات آنها ، آشنایی کامل داشته باشد تا به موقع بتواند افراد نیازمند را برای دریافت کمک های ضروری به مراکز ارجاع دهد .

مسئولیت های روان سنج:

روان سنج در زمینه ی تهیه و اجرا و تفسیر انواع آزمون های روانی فردی و گروهی آموزش دیده است و با بهره گیری از نتایج آزمونهای روانی ، دانش آموزان را در تصمیم گیری شغلی ، شناسایی استعداد ها و رغبت ها  و تعیین رشته ی تحصیلی یاری میدهد .

مسئولیت های گروه بهداشت :

حضور پزشک ، روان پزشک ، دندان پزشک و مربی بهداشت برای سلامت جسمی و روانی دانش آموزان ضرورت دارد. از طریق اجرای برنامه های بهداشتی مدرسه ، به دانش آموزان در زمینه های سلامت جسمی و روانی اطلاعات کافی داده می شود تا از سرایت امراض گوناگون واختلالات روانی پیشگیری شود.

مسئولیتهای مربی امور تربیتی:

مربی امور تربیتی با شناسایی دانش آموزانی که مشکل دارند وارجاع آنها نزد مشاور کمک مهمی در رفع مشکلات دانش آموزان دارد. مربی امور تربیتی همچنین در برنامه ریزی در زمینه ی فعالیتهای فردی و گروهی به منظور ارتقای روحیه همکاری و تقویت ایمان و اعتقادات مذهبی دانش آموزان ، تهیه واجرای برنامه های آموزشی – تفریحی ، برگزاری مسابقات هنری و عقیدتی در مدرسه و برنامه ریزی برای استفاده صحیح از اوقات فراغت دانش آموزان نقش مهمی دارد.

مسئولیت های انجمن اولیا و مربیان :

انجمن اولیا و مربیان علاوه بر کمک های مالی به مدرسه ، در موارد متعدد و زمینه های گوناگون می تواند یار و مددکار مسئولان مدرسه ومعلمان باشد. والدین باید به شیوه ی صحیحی به طور کامل و دقیق ، پیوسته از کارها و اعمال فرزندشان در مدرسه اطلاع داشته باشند .